Soybağının (Nesebin) Reddi – Babalık Davası

Soybağının veya nesebin reddi davası baba veya çocuk tarafından babalık karinesinin iptali için açılmaktadır. Bu davalar anne ve çocuk ya da anne ve babaya karşı açılabilmektedir. Davaya başvurulma sebebi ise nüfusta baba olarak kayıtlı kişinin çocuğun gerçek babası olmadığı iddiasıdır. Baba ve çocuk arasındaki yasal bağ soybağının reddi ya da babalık davası ile iptal edilebilmektedir.

Soybağının Reddi Davasında Görevli Mahkemeler

Soybağının (nesebin) reddi davasında yetkili kurum Aile Mahkemeleri’dir.  Burada tarafların herhangi birinin ikamet ettiği, yerleşim yeri mahkemesi soybağının reddine bakabilmektedir. Yine çocuğun doğum yerindeki ilgili makamlar da bu davanın kabulünü yapmaktadır.

Soybağının Reddi Davasında Kabul Edilen İspat Vasıtaları 

Soybağının reddi davasının seyri çocuğun evlilik içinde doğup doğmadığına bakılarak değişmektedir. Burada evliliğin 6. ayından sonra dünyaya gelen bebekler, evlilik içerisinde sayılmaktadır. Bu sebeple davacı evlilik içerisinde doğan çocuğun babası olmadığını resmi bir şekilde kanıtlamak zorundadır. Evlenmeden önce doğmuş olan çocuklar için ise bu durum geçerli sayılmamaktadır. Evlilik dışı doğan çocuklarda davacının resmi başka bir kanıta ihtiyacı bulunmamaktadır. Yalnız tarafların bu dönemdeki cinsel münasebeti belgeler ile kanıtlanırsa babalık karinesi düşürülmemektedir.

Soybağı Reddi Davasının Başvuru Süreleri

Nesebin reddi davası açılmasında geçilmemesi gereken bazı süreler bulunmaktadır. Bu süreler davayı açan tarafın baba ya da çocuk olmasına göre değişkenlik göstermektedir. Burada davacı babaysa; babalık şüphesi hissedildiği andan en fazla bir yıl sonraya kadar dava açılmalıdır. Babalık şüphesi için baba olmadığını öğrenmek veya annenin hamilelik döneminde farklı biriyle ilişkide olması yeterlidir.

Davacının çocuk olduğu durumda ise davanın açılması için gereli kriterler değişmektedir. Bu kriterlere göre çocuk reşit olduğu andan itibaren bir yıl içinde dava açmalıdır. Reşit olmayan çocuklarda ataması yapılan kayyım tebliğ ile beraber soybağının reddi için dava açabilmektedir. Kayyım için dava başvurusu tebliğ tarihinden bir yıl sonraki zamana kadar yapılabilmektedir. Her iki davacı için de davanın açılması geçerli sebepler ile gecikebilir. Bu durumda da davalar bu gecikmenin giderilmesinden sonraki bir yıl içerisinde açılmak zorundadır.

Çocuğun Tanınması ve Tanımanın İptali Davası

Çocuğun tanınması baba tarafından ilgili makamlara yapılan beyan ile yapılmaktadır. Konu ile ilgili makamlar nüfus memurluğu ve görevli mahkemelerdir. Buraya yapılan beyanlar; yazılı başvuru, resmi senet ya da vasiyetname ile kabul edilmektedir. Beyan kabul edildikten sonra ilgili tanıma; anne, çocuk veya vesayet taraflarına bildirilmektedir.

Çocuğu tanıma beyanında bulunabilmek için ise bazı şartların sağlanması gerekmektedir. Çocuğun tanıma beyanı reşit olmayan biri tarafından yapılacaksa mutlaka veli izni gerekmektedir. Başka bir baba ile soybağı olan çocuklar için tanıma beyanında bulunulamamaktadır.

Çocuğun tanınmasından sonra bazı durumlarda tanımanın iptali davası açılabilmektedir. İptal davası çocuğu tanıyan ya da diğer ilgililer tarafından açılabilmektedir. Burada çocuğu tanıyan kişi; tehdit, kandırılma, yanılma ya da benzer sebepler ile dava açabilmektedir. Diğer yandan anne ve çocuk tarafından da tanıma iptali davasına başvuru yapılabilmektedir. Burada anne ve çocuğun ölümü durumunda aile bireyleri iptal davası hakkına sahiptir. Bu durumda iptal davası savcı ve hazine tarafından da açılabilmektedir.

Babalık Davası

Babayla çocuk arasındaki soybağının resmileştirilmesi için anne veya çocuk tarafından açılan davalara babalık davası adı verilmektedir. Babanın ölümü durumunda ise davanın muhatapları kişinin mirasçıları olarak belirlenmektedir. Babalık karinesi gebeliğin öncesinde belirlenen dönemlerde ikili arasında cinsel ilişki yaşanmış olması ile kabul edilmektedir. Babalık karinesi için aranan süre hamileliğin üç yüz ve sekiz yüz gün öncesi olarak belirlenmiştir.

Davalı taraf çocuğun kendisinden olamayacağını ispat ettiği taktirde babalık karinesi geçerliliğini kaybetmektedir. Bu ispatlar kişinin baba olma özelliğinden yoksun olması veya üçüncü birinin bu olasılığının daha yüksek olmasıdır.

Babalık Davasında Başvuru Süreleri

Babalık davası da tıpkı soybağının reddi davasında olduğu gibi bazı başvuru sürelerine sahiptir. Dava, çocuk doğduktan önce ya da sonra açılabilmektedir. Ancak anne tarafından açılan davalarda doğumdan sonraki bir yıl içerisinde başvuru yapma zorunluluğu bulunmaktadır. Mahkeme tarafından geciktirici bir sebep bulunduğu taktirde ise bu süre uzatılabilmektedir.

Yabancı bir erkek ve çocuk arasında bir soybağının bulunması geciktirici sebepler arasında yer almaktadır. Bu ilişki iptal edildikten sonra babalık davası açılması için verilen süre ise yine bir yıldır.

Babalık Davasında Anneye Verilen Maddi Haklar

Anne hem babalık davasıyla beraber hem de ayrı olarak karşı taraftan isteyebileceği maddi haklara sahiptir. Bu haklar doğrudan babadan istenebileceği gibi babanın mirasçılarından da istenebilmektedir. Çocuğun canlı ya da ölü doğmuş olması kişiyi bu haklardan yoksun bırakmamaktadır. Ancak ölü doğum sonrasında haklar için isteme hükmü hakime kalmaktadır.

Babalık davası süresince annenin ilgili kişilerden isteyebileceği temelde üç hakkı bulunmaktadır. Bunlar; doğum giderleri, doğum öncesi ve sonrasındaki altı haftalık geçim giderleridir. Hamilelik süresince ve doğum için ihtiyaç duyulan diğer giderler de annenin isteyebileceği maddi haklar arasındadır.

Davalarda Yargıtay Kararları

Soybağının reddi davası ve babalık davası Yargıtay kararlarına bakılarak ayrı olarak görülmektedir. Buna göre çocuk ile başka bir erkek arasındaki soybağı ortadan kaldırılmadığı sürece babalık davasına bakılmamaktadır.

Sonradan evlenme sebebiyle kurulan soybağlarında da itiraz hakkı bulunmaktadır. Bu durumda ebeveynlerin mirasçıları ya da çocuk dava açabilme hakkına sahiptir. Sonradan evlenme durumunda babanın itiraz etmesi durumunda kişinin baba olmadığını kanıtlama mecburiyeti bulunmaktadır.
Babalık davası anne tarafından açıldıysa kayyıma, tam tersi bir durum var ise kayyımda anneye ihbar edilmektedir. Dava, cumhuriyet savcısı ya da hazine tarafından açılmaktadır.
Başka bir kimse ile yasal bağı bulunmayan çocuğun tanıma yolu ile soybağı kurması mümkündür. Başka bir erkekle soybağının bulunduğu durumlarda ise bu bağ babalık veya soybağı reddi davasıyla giderilmektedir.