Nafaka Davası Ve Nafaka Çeşitleri

Nafaka, Türk Dil Kurumu Sözlüğü’nde, “Geçinmek için gerekli olan şeylerin bütünü, geçimlik” şeklinde tanımlanmıştır. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nda dört çeşit nafaka düzenlenmiştir.
Bunlar;
– Tedbir Nafakası
– İştirak Nafakası,
– Yoksulluk Nafakası ve
– Yardım Nafakası’dır.

Tedbir Nafakası

Boşanma davasının açılmasından önce veya açılmasından sonra herhangi bir eşin veya ergin durumda bulunmayan çocukların geçinebilmesini sağlayacak bir tutar üzerinde hükmedilen bir nafaka türüdür. Boşanma davası kesinleşmeden önce açılan tedbir nafakası davasında, mahkeme, yeni bir karara varana kadar devam eder. Bu doğrultuda verilen bir karar koşulların değişmesi ile eşlerden birinin açacağı uyarlama davası ile mahkeme tarafından nafaka tutarı artırılabilir, azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir. Boşanma davası kesinleştikten sonra ise tedbir nafakası tamamen ortadan kalkabileceği gibi yoksulluk ve iştirak nafakası şeklinde de devam edebilir.

Mevcut uygulamalarda Aile Mahkemeleri tedbir nafakasına hükmedebilmek için boşanma taraflarının sosyal ve ekonomik durumlarının araştırılması sonucunu beklemektedir. Bu araştıra sonucunun çıkması ise üç aydan fazla sürebilmektedir. Bu da maddi olarak zayıf olan tarafı mağdur edebilmektedir.

İştirak Nafakası 

Boşanma davası sonucunda çocuğun velayetini alamayan eş aleyhine çocuğu giderlerinin karşılanması için bu giderlere katılım amacıyla hükmedilen nafakadır. Bu nafakada boşanmada eşlerin kusurlu olup olmamalarının herhangi bir önemi yoktur.

Mahkeme tarafından boşanma davası sırasında tedbir nafakası adı altında ödenen nafaka miktarının ayrılık kararının verilmesinden itibaren iştirak nafakası şekline bürünmesidir. İştirak nafakasını, velayet sahibi eş, çocuk için atanabilecek olan kayyım ya da vasi veyahut temyiz kudretine sahip olan çocuk tarafından talep edilebilir.

İştirak nafakası çocuğun on sekiz yaşına doldurması veya evlenmesi ya da mahkeme kararı ile ergin sayılması sonucunda sona erer. Fakat çocuk ergin olmasına veya mahkeme kararı ile ergin kılınmasına karar verilmesine rağmen eğer eğitim süreci devam ediyor. Bu eğitim sürecinin tamamlanmasına kadar olan sürede iştirak nafakası ödenmeye devam eder.

Yoksulluk Nafakası

Evlilik birliğinin mahkeme kararı sonucu ile kesinleşmesi ile birlikte yoksulluğa düşecek eşin lehine olacak şekilde, diğer eş aleyhine hüküm olan nafakadır. Bu nafakanın talep edilebilmesi için temel şart boşanma nedeniyle yoksulluğa düşmektir.

Tarafların boşanmada eşit ölçüde kusurlu olmaları ya da nafaka verecek olan tarafın hiç kusuru olmaması halinde bile mahkeme yoksulluk nafakası hükmedebilmektedir. Ancak yoksulluk nafakası vermeye hakim kendi başına yani re’sen karar veremez. Bunun için nafaka alacaklısı olacak eşin mutlaka talep etmesi gereklidir.

Yoksulluk nafakası süresiz olarak hükmolunur. Fakat nafaka alacaklısı olan eş evlenirse veya taraflardan birinin vefatı halinde kendiliğinden sona erer. Nafaka alacaklısı evlenme olmadan evliymiş gibi bir başkası ile birlikte yaşamaya başlaması halinde veya haysiyetsiz bir yaşam sürmesi halinde mahkeme kararı ile de ortadan kaldırılabilir.

Yoksulluk nafakası boşanma davası sonuçlanmadan önce talep edilebileceği gibi boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren bir yıl içinde de açılabilir. Boşanma davasından sonra açılacak olan davada yetkili kılınan mahkeme nafaka alacaklısının ikameti içinde Aile Mahkemesi’dir.

Yardım Nafakası

Yardım nafakasında, boşanma veya evlilik birliği ile ilgili bir ilişki yoktur. Bu nafaka türü, yardım edilmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan altsoy, üstsoy ve kardeşlik ilişkisi yoluyla akrabalık bağı olan kişilere ödenen nafakadır. Yardım nafakasında yetkili kılınan mahkeme taraflardan birinin ikameti içinde bulunan Aile Mahkemesi’dir.

Avukat Devrim Bozkurt

Kadıköy / İstanbul – Türkiye