Ölüm Nedeniyle Mal Rejimi Tasfiyesi Rehberi

Giriş

Eşlerden birinin vefatı halinde, sağ kalan eşin ve diğer mirasçıların miras haklarının belirlenmesi için öncelikle mal rejiminin tasfiyesi yapılır. Mal rejimi tasfiyesi, eşlerin evlilik boyunca kazandıkları malların paylaşımı için yasal bir düzenlemedir. Bu rehber, ölüm nedeniyle mal rejimi tasfiyesinin nasıl yapıldığı, dikkat edilmesi gereken hususlar ve süreçle ilgili detaylı bilgi sunmaktadır.

1. Mal Rejimi Nedir?

Mal rejimi, evlilik süresince eşlerin sahip oldukları malların ve hakların evlilik sonrasında (boşanma veya ölüm gibi) nasıl paylaşılacağını düzenleyen hukuki bir sistemdir. Türkiye’de eşler arasında geçerli olan yasal mal rejimi, edinilmiş mallara katılma rejimidir (Türk Medeni Kanunu madde 218-241).

2. Ölüm Halinde Mal Rejimi Tasfiyesi Nedir?

Eşlerden birinin vefatı durumunda, sağ kalan eşin evlilik süresince edinilmiş mallar üzerindeki hakları ile mirasçılık hakkı birbirinden ayrılır. Mal rejimi tasfiyesi, vefat eden eşin edinilmiş malları ile kişisel mallarının ayrılması ve sağ kalan eşin bu mallardaki hakkının belirlenmesi için yapılır.

3. Ölüm Nedeniyle Mal Rejimi Tasfiyesi Süreci

Edinilmiş Malların Tespiti:

Mal rejimi tasfiyesi için öncelikle vefat eden eşin ve sağ kalan eşin evlilik süresince kazandığı edinilmiş mallar tespit edilir.

• Edinilmiş mallar şunlardır:
  • Çalışma karşılığı elde edilen gelirler (maaş, ücret, emekli aylığı).
  • Sosyal güvenlik kurumlarından sağlanan gelirler.
  • Birlikte satın alınan taşınmazlar.
  • Kira gelirleri ve diğer düzenli gelirler.
• Kişisel mallar şunlardır:
  • Evlilik öncesinde sahip olunan mallar.
  • Miras veya bağış yoluyla edinilen mallar.
  • Kişisel kullanım eşyaları (giysi, mücevher vb.).

Mal Rejimi Tasfiyesi Davasının Açılması:

• Sağ kalan eş veya diğer mirasçılar tarafından mal rejimi tasfiyesi davası açılır.

• Tasfiye davası genellikle, miras paylaşımı davasıyla birlikte yürütülür.

Katılma Alacağının Hesaplanması:

• Edinilmiş malların toplam değeri hesaplanır ve sağ kalan eşin bu mallar üzerindeki katılma alacağı belirlenir. Katılma alacağı, edinilmiş malların yarısı kadardır.

• Sağ kalan eş, bu payını aldıktan sonra miras paylaşımına geçilir.

Miras Paylaşımı:

• Mal rejimi tasfiyesinden sonra vefat eden eşin kişisel ve edinilmiş malları üzerinde miras paylaşımı yapılır.

• Sağ kalan eş, yasal mirasçı olarak miras payını alır.

4. Örnek Hesaplama

• Evlilik süresince edinilmiş malların toplam değeri: 2.000.000 TL
• Sağ kalan eşin katılma alacağı: 1.000.000 TL
• Miras paylaşımında sağ kalan eşin payı: 1/4 (Türk Medeni Kanunu’na göre çocuklarla birlikte mirasçıysa)

Sonuç:

• Sağ kalan eş, mal rejimi tasfiyesinden 1.000.000 TL + miras payından (örneğin, 500.000 TL) toplam 1.500.000 TL alır.

5. Sağ Kalan Eşin Hakları

Katılma Alacağı:

• Evlilik süresince edinilmiş malların yarısı üzerinde hak sahibidir.

Aile Konutu ve Ev Eşyaları:

• Sağ kalan eş, aile konutunun kendisine tahsis edilmesini talep edebilir. Bu hak, miras paylaşımında önceliklidir.

Miras Payı:

Sağ kalan eş, yasal mirasçı olarak miras hakkına sahiptir. Bu pay:

• Çocuklarla birlikte mirasçıysa 1/4,
• Anne-baba ile birlikte mirasçıysa 1/2,
• Kardeşlerle birlikte mirasçıysa 3/4 oranındadır.

6. Mal Rejimi Tasfiyesinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Tasfiye ile Miras Paylaşımının Farklı Süreçler Olduğu Unutulmamalıdır:

• Öncelikle mal rejimi tasfiyesi yapılır, ardından kalan mallar mirasçılar arasında paylaşılır.

Eşlerin Kişisel Mallarına Saygı Gösterilmelidir:

• Kişisel mallar, tasfiyeye dahil edilmez ve doğrudan miras paylaşımına konu edilir.

Aile Konutu Hakkı:

• Sağ kalan eşin, aile konutunu kullanma hakkı vardır ve bu hakkı koruma altına alınabilir.

Hukuki Danışmanlık Alınması:

• Mal rejimi tasfiyesi ve miras paylaşımı süreçleri karmaşık olabilir. Bu nedenle bir avukat aracılığıyla işlemlerin yürütülmesi önerilir.

7. Mal Rejimi Tasfiyesi İçin Mahkemeye Başvuru

Başvuru Yapılacak Mahkeme:

• Mal rejimi tasfiyesi davaları, aile mahkemelerinde açılır. Ancak, aile mahkemesinin olmadığı yerlerde ise asliye hukuk mahkemesi görevlidir.

Dava Açmak İçin Gerekli Belgeler:

1. Veraset ilamı (mirasçılık belgesi).
2. Vefat eden eşin malvarlıklarını gösteren belgeler (tapu, banka hesapları vb.).
3. Evlilik süresince edinilen malların dökümü.

8. Mal Rejimi Tasfiyesi ile İlgili Sık Sorulan Sorular

Sağ kalan eşin mal paylaşımında üstün hakkı var mı?

• Evet. Sağ kalan eş, mal rejimi tasfiyesi sonucunda katılma alacağını aldıktan sonra, mirasçı olarak da payını alır.

Aile konutunun tahsisi nasıl yapılır?

• Sağ kalan eş, aile konutunun kendisine tahsis edilmesini mahkemeden talep edebilir.

Mal rejimi tasfiyesi yapılmazsa ne olur?

• Mal rejimi tasfiyesi yapılmadan miras paylaşımı yapılamaz. Bu nedenle, tüm süreçlerin hukuki zeminde ilerlemesi için önce tasfiye yapılmalıdır.

Eşler arasında başka bir mal rejimi varsa süreç farklı mı işler?

• Evet. Eğer eşler, edinilmiş mallara katılma rejimi dışında bir mal rejimi (örn. mal ayrılığı) tercih etmişse, süreç bu mal rejimine göre yürütülür.

Bu rehber, ölüm nedeniyle mal rejimi tasfiyesiyle ilgili genel bilgileri sunmaktadır. Daha detaylı bilgi ve destek almak için Devrim Bozkurt Avukatlık Bürosu web sitesini ziyaret edebilir veya hukuki danışmanlık talebinde bulunabilirsiniz.