İşyerinden Bilgi Sızdırma Cezası

İşçinin “işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması” İş Kanunu Md. 25. II. e) hükmüne göre bildirimsiz haklı fesih nedeni oluşturur. Yasada yer alan ve derhal fesih yaptırımına bağlı haller yazılanlarla sınırlı değildir. Ancak yasada ” işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak” gibi açıkça zikredilmeyen bir fesih nedeninin doğruluk ve bağlılığa uymayan ” davranışlardan” birini oluşturup oluşturmadığı hususunda uyuşmazlığı inceleyen hakim takdir yetkisini kullanarak karar verecektir.

Şirket bilgilerini sızdırma nedeniyle İş Kanunu dışında kalan başka kanunlara göre sorumluluk doğar mı?

İşyerinden sızdırılan bilginin niteliği  ve özel önemi de dikkate alındığında, aynı zamanda haksız eylem oluşturan davranış neticesinde somut bir zarar doğduysa  fesih dışında, ayrıca maddi (ver yerine göre manevi) zararların tazmini istemiyle dava açılması da mümkündür. Zira, işçi ve işverenin karşılıklı hak ve yükümlülüklerini düzenleyen İş Kanunu dışında Borçlar Kanununun haksız eylemle ilgili hükümlerinin de uygulanması da mümkündür.

Şirket bilgilerini çalmak Suç mu?  Ceza sorumluluğu ve ceza yargılaması mümkün mü?

İş hayatı içinde yaygın bir yanlış kanaat nedeniyle, işçi ile işveren arasındaki uyuşmazlıklarda İş Kanunu hükümlerinin geçerli olduğu ve yargılamanın İş Mahkemelerinde görülerek genellikle işçi lehine sonuçlanacağı düşünülmektedir. Oysa ki işçinin veya işverenin haksız fiil (yerine göre aynı zamanda suç) teşkil eden eylemleri nedeniyle tarafların Borçlar Kanunu hükümlerine göre hukuk mahkemelerinde davacı veya davalı olması veya Ceza Kanunu hükümlerine göre ceza mahkemelerinde yargılanması da pekala mümkündür.

Yukarıda bahsettiğimiz gibi, işyerinden sızdırılan bilginin niteliğine göre (inside trading, patent ihlali gibi) istisnai hallerde cezai sorumluluk dahi söz konusu olabilir. Yazının başlığını oluşturan “İşyerinden Bilgi Sızdırılması Cezası” tek tip bir hukuki veya cezai yaptırıma bağlanmış değildir. Somut olayın özelliklerine bilgi sızdırma eylemini cezai yaptırıma bağlayan eylemler farklı kanunlarda tanımlanmış olabilir. Örneğin borsada işlem gören bir şirketin çalışanı, şirket içinden edindiği bilgileri kullanarak borsada kazanç elde etme yoluna giderse Sermaye Piyasası mevzuatına göre yargılanırken, çalıştığı işyerindeki endüstriyel bir tasarımı rakip firmalara satan, pazarlayan bir çalışan ise Fikri Mülkiyet mevzuatına göre cezai müeyyideye çarptırılabilir.

İşyerinden bilgi sızdırılmasına ilişkin sık rastlanan örnek olaylar

Bilgi ve enformasyon çağı olarak da adlandırılan günümüz hayatında en sık rastlanan bilgi sızdırma eylemleri, müşteri bilgileri gibi veritabanı hırsızlıkları ile ticari sır kapsamındaki fiyatlandırmaya esas alış – satış bilgilerinin çalınmasında karşımıza çıkmaktadır. Hemen her zaman içerden birinin (çoğunlukla çalışanların, bazen de hizmet alınan 3. kişi firma personelinin) işbirliği ile işveren için hayati öneme sahip veritabanı, know-how, plan ve strateji bilgileri hukuka aykırı olarak elde edilmektedir. Konuyla ilgili bilgi yetersizliği nedeniyle mağdur konumunda olan işveren daha önce istihdam ilişkisi içinde duyduğu güvenle işletmesine ait önemli bilgi ve sırları teslim ettiği personelinin ihanetini sineye çekmekte, hatta üzerine bir de rakip firmalarda işe başlayan personelini seyretmekle yetinmektedir.

Tam zamanlı olarak istihdam ettiği bir Şirket Avukatı veya dışarıdan hizmet veren iyi bir avukatı olan işverenler, benzer olayların meydana gelmesini engelleyecek veya ileride başka bir personel tarafından tekrarını caydıracak önlemlerin alınmasında gerekli adımları zamanında atarak işletmelerini korumayı başarmaktadır.

Avukat Devrim Bozkurt

Kadıköy / İstanbul – Türkiye